Σεμινάριο Τυροκομίας: Γιαούρτι, Κεφίρ, Ξινόγαλα​ – Τα πάντα για το Γιαούρτι και τα παράγωγά του

Hands on Πρακτικό Σεμινάριο στο Εργαστήριο Τυροκομίας, για την παρασκευή των παρακάτω προϊόντων:

• Γιαούρτι Παραδοσιακό Πρόβειο,
• Γιαούρτι Παραδοσιακό Αγελαδινό,
• Γιαούρτι Στραγγιστό Σακκούλας,
• Κεφίρ,
• Ξινόγαλα

Η εκμάθηση γίνεται με πρακτικό τρόπο, με την συμμετοχή όλων των καταρτιζομένων στις διαδικασίες της τυροκόμησης.

Στο τέλος του σεμιναρίου οι συμμετέχοντες παίρνουν μαζί τους τα προϊόντα που οι ίδιοι έφτιαξαν.

Λίγα λόγια για τα προϊόντα του Σεμιναρίου:

Γιαούρτι

• Το γιαούρτι (από την τούρκικη λέξη yoğurt) είναι τροφή σε κρεμώδη κατάσταση που παράγεται από γάλα που έχει υποστεί ζύμωση.
• Το γιαούρτι έχει απαλή υφή με ελαφρώς όξινο άρωμα που οφείλεται στο γαλακτικό οξύ που περιέχει.
•  Έχει υψηλή θρεπτική αξία, μπορεί δε να παραχθεί από γάλα αγελάδας, προβάτου και βούβαλου.
• Το γιαούρτι, στη σημερινή του μορφή και χρήση, πιθανότατα προήλθε από περιοχές που σήμερα ανήκουν στην Τουρκία, αν και υπάρχουν αναφορές στον ινδοϊρανικό πολιτισμό του 500 π.Χ. που το αναφέρουν ως τροφή των θεών (μαζί με μέλι).
• Αγελαδινό γάλα χρησιμοποιείται κυρίως στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη, ενώ πρόβειο γάλα προτιμάται στην Τουρκία και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
• Το βουβαλίσιο γάλα χρησιμοποιείται συχνότερα στην Αίγυπτο και στην Ινδία.

Παρασκευή Γιαουρτιού

• Το γιαούρτι στη σπιτική του μορφή παράγεται με βράσιμο του γάλακτος σε ανοικτά δοχεία, ώστε να πραγματοποιείται ταυτόχρονα εξάτμιση του νερού και αποστείρωση του γάλακτος.
• Μετά τον βρασμό αφήνεται να κρυώσει μέχρι να φτάσει στη θερμοκρασία που είχε την ώρα της συλλογής του (αρμέγματος).
• Στη συνέχεια προστίθεται ήδη παρασκευασμένο γιαούρτι, σκεπάζεται και αφήνεται σε σχετικά θερμό περιβάλλον να κρυώσει με αργό ρυθμό για πολλές ώρες χωρίς να μετακινηθεί.
• Στο διάστημα αυτό υφίσταται ζύμωση, πήζει και κατόπιν είναι έτοιμο για κατανάλωση.
• Τα βιομηχανοποιημένα γαλακτοκομεία προσθέτουν συνήθως στο αγελαδινό γάλα γαλακτούχα στερεά.
• Γάλα συμπυκνωμένο και αποστειρωμένο εμβολιάζεται με βακτήρια του Streptococcus thermophilus, Lactobacilus bulgaricus και Lactobacilus acidophilus.
• Μερικές φορές προστίθεται και μαγιά , ή αλλιώς πυτιά, που προκαλεί ζύμωση της λακτόζης.
• Το εμβολιασμένο γάλα που προκύπτει από την προηγούμενη διαδικασία επωάζεται τέσσερις με πέντε ώρες στους 43 ως 44 βαθμούς Κελσίου μέχρι να σχηματιστεί το πήγμα.
• Τέλος πραγματοποιούνται αυτοματοποιημένες διαδικασίες συσκευασίας και ψύξης και το προϊόν είναι έτοιμο προς διάθεση στην αγορά.
• Το γιαούρτι επιβάλλεται να διατηρείται σε ψύξη συντήρησης (4 βαθμοί Κελσίου) στη διακίνηση και την αποθήκευσή του, μέχρι να καταναλωθεί.

Είδη γιαουρτιού

• Στραγγισμένο (με διαδικασία απομάκρυνσης του ορρού του γάλακτος) με πλήρες γάλα αγελάδος και ανθόγαλα με λιπαρά που κυμαίνονται από 10% έως 0% (Light). Έχει σφιχτή και κρεμώδη υφή και κυκλοφορεί σε πλαστικές συσκευασίες από 170 γρ. έως και ενός κιλού (όπως και το γιαούρτι σακούλας) αλλά και χύμα.
• Κλασικό αγελάδας ή πρόβειο (χωρίς ανθόγαλα) με λιπαρά από 4% έως και 0% (Light). Είναι πιο ρευστό από το στραγγισμένο. Παρασκευάζεται από αποβουτυρωμένο ή ημιαποβουτυρωμένο, νωπό ή συμπυκνωμένο γάλα.
• Γιαούρτια με πέτσα (υψηλή συγκέντρωση λιπαρών στην επιφάνεια), από παραδοσιακές γαλακτοκομικές μονάδες, σε πλαστικές ή πήλινες συσκευασίες.

Κεφίρ

• Το κεφίρ προέρχεται από την ανατολική Ευρώπη και τη νοτιοδυτικής Ασίας.
• Το όνομα προέρχεται από την τουρκική λέξη Keyif, που σημαίνει “καλή αίσθηση” μετά το φαγητό.
• Το κεφίρ είναι ένα ρόφημα, που παραδοσιακά γίνεται με οποιονδήποτε τύπο γάλακτος (αγελαδινό, πρόβειο, κατσικίσιο κλπ.) το οποίο έχει υποστεί ζύμωση.
• Αυτό γίνεται με την προσθήκη “σπόρων” κεφίρ στο γάλα.
• Δεν πρόκειται ακριβώς για σπόρους, με τη συμβατική έννοια της λέξης, αλλά για καλλιέργειες φιλικών ζυμομυκητών και βακτηρίων γαλακτικού οξέος, που μοιάζουν με κομμάτι από κουνουπίδι στην εμφάνιση.
• Για περίπου μία ημέρα αυτοί οι μικροοργανισμοί στους κόκκους κεφίρ πολλαπλασιάζονται και ζυμώνουν τα σάκχαρα στο γάλα, μετατρέποντάς το σε κεφίρ.
• Στη συνέχεια, οι κόκκοι απομακρύνονται από το υγρό και μπορούν να χρησιμοποιηθούν ξανά.
• Παραδοσιακά παρασκευαζόταν σε σάκους από δέρμα κατσίκας, το λεγόμενο «δερμάτι», το οποίο κρεμούσαν δίπλα στην πόρτα των σπιτιών τους ώστε να το χτυπάνε οι ένοικοι για να αναμειγνύονται καλά οι σπόροι