Ακούμε αρκετά συχνά για το πως οι σελίδες κοινωνικής δικτύωσης όπως το Facebook συγκεντρώνουν στοιχεία για τους χρήστες. Γνωρίζουμε όμως ποια είναι αυτά τα στοιχεία; Πως συγκεντρώνονται; πως μπορούμε να έχουμε πρόσβαση σε αυτά και πως τα χρησιμοποιεί το Facebook; Γνωρίζοντας τι στοιχεία μαζεύει το facebook για το προφίλ μας και πως και για ποιους σκοπούς τα χρησιμοποιεί μας επιτρέπει να χτίσουμε μια ασφαλέστερη εμπειρία στην πλατφόρμα, να αποφύγουμε παραπλανητικές διαφημίσεις και αναρτήσεις και αν ασχολούμαστε με τον τομέα της πληροφορικής να δούμε πως λειτουργεί μια από τις μεγαλύτερες σελίδες στον πλανήτη.
Όταν το δωρεάν δεν είναι δωρεάν.
Πόσο κοστίζει η χρήση του Facebook; Η απάντηση είναι φαινομενικά απλή: Το Facebook είναι δωρεάν, δεν κοστίζει τίποτα. Ας κάνουμε μια άλλη ερώτηση τότε: Πόσο θα έπρεπε να σας πληρώνει κάποιος για αν συμπληρώνετε έρευνες αγοράς κατά μέσο όρο μία ώρα την ημέρα; Η χρήση του Facebook είναι δωρεάν. Στην πραγματικότητα μπορεί να μην πληρώνεται κάποια συνδρομή αλλά δίνετε στοιχεία, δημογραφικά, συμπεριφορικά και ψυχογραφικά τα οποία οι εταιρίες που τρέχουν διαφημίσεις στο Facebook χρησιμοποιούν για να πετύχουν τους στόχους τους.
Δε θέλω να σας τρομάξω ασφαλώς. Όλα γίνονται εντελώς ανώνυμα και σε βαθμό που δεν επηρεάζεται άμεσα ο χρήστης και δεν αλλοιώνεται η εμπειρία του. Το Facebook βγάζει λεφτά κυρίως μέσα από διαφημίσεις και χορηγούμενο περιεχόμενο.
Οι διαφημίσεις έχουν συνήθως ένα ξεκάθαρο “call to action” σας καλούν δηλαδή να κάνετε κάποια αγορά, να δείτε κάποιο βίντεο ή να επισκεφτείτε ένα σύνδεσμο. Είναι όπως οι διαφημίσεις που βλέπουμε και σε άλλες σελίδες.
Το χορηγούμενο περιεχόμενο είναι αναρτήσεις, άρθρα, μικρά βίντεο ή status τα οποία τα βλέπουμε στο timeline μας και είναι συνήθως ενημερωτικά κατά πάσα πιθανότητα σχετικά με τα πράγματα που μας ενδιαφέρουν.
Big Data Και Ανάλυση Προφίλ Χρηστών
Εδώ υπάρχει ένα πρόβλημα όμως. Οι χρήστες του Facebook είναι πολλοί. Πάρα πολλοί για έναν διαφημιστή ή μια επιχείρηση να προωθήσει κάτι. Θα πρέπει να επιλέξει ποιοι θα πρέπει να το δουν και κυρίως: πόσο θα κοστίσει. Για αυτό το σκοπό το Facebook (και το Instagram μιας και πλέον πρόκειται για την ίδια επιχείρηση) δίνει την δυνατότητα σε κάθε διαφημιζόμενο να ελέγξει το “κοινό” στο οποίο θέλει να απευθυνθεί.
- Δίνει την δυνατότητα να τοποθετήσει δηλαδή μια διαφήμιση ή κάποιο χορηγούμενο περιεχόμενο με βάση:
- Δημογραφικά στοιχεία (ηλικία, περιοχή κατοικίας κ.ο.κ)
- Ενδιαφέροντα (ποδόσφαιρο, ταινίες, χόμπι κ.ο.κ)
- Συμπεριφορές (όσοι κάνουν πολλά κλικ σε συνδέσμους, όσοι βλέπουν πολλά βίντεο)
- Λίστες χρηστών (π.χ μια λίστα email)
- Πλοήγηση σε τρίτες σελίδες (με την χρήση τεχνολογίας Facebook Pixel)
Τώρα θα ρωτήσετε: εγώ δεν έχω δώσει κάποια στοιχεία στο Facebook, πως μπορεί και τα βρίσκει; Στην πραγματικότητα δε χρειάζεται να δώσετε άμεσα κάποια στοιχεία. Δε χρειάζεται να συμπληρώσετε κάποιο ερωτηματολόγιο. Αν για παράδειγμα ένας χρήστης επισκέπτεται συχνά σελίδες με αθλητικό περιεχόμενο, αν στο προφίλ του ανεβάζει ειδήσεις για αγώνες και συμμετέχει σε συζητήσεις για αθλητές, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι ανήκει σε μια κατηγορία που ενδιαφέρεται για αθλητισμό.
Κάθε κίνησή κάθε χρήστη, κάθε like, κάθε κλικ, κάθε σχόλιο και reaction, οτιδήποτε κάνετε καταγράφεται και αξιολογείται. Στο σύνδεσμο https://www.facebook.com/your_information/ μπορείτε να δείτε αναλυτικά τι στοιχεία έχει μαζέψει η σελίδα για εσάς.
Βλέπουμε ότι υπάρχει ένας μεγάλος όγκος δεδομένων που έχει δημιουργηθεί αυτόματα από την πλοήγησή μας στη σελίδα. Κάποια δεδομένα μπορούμε να καταλάβουμε και να αναγνωρίσουμε την προέλευσή τους αλλά όπως βλέπετε υπάρχουν και άλλα (όπως για παράδειγμα φωνητική αναζήτηση) που δεν περιμένατε καν ότι θα είναι αποθηκευμένα κάπου.
Αν μπούμε μάλιστα στην κατηγορία Ads and Businesses και στην υποκατηγορία ads interests μπορούμε να δούμε ακριβώς σε ποιες κατηγορίες ενδιαφερόντων είμαστε τοποθετημένοι. Εδώ αξίζει να αναφέρουμε ότι μπορούμε να επεξεργαστούμε και να διαγράψουμε αυτά τα δεδομένα.
Σε άλλες κατηγορίες μπορούμε να βρούμε κυριολεκτικά κάθε like που έχουμε κάνει από το λογαριασμό μας. Κάθε σχόλιο και κάθε ανάρτηση.
Αυτό εκ πρώτης όψεως ακούγεται τρομακτικό. Η πραγματικότητα όμως είναι αρκετά πεζή. Το facebook δεν ενδιαφέρεται για τα δεδομένα σας σε προσωπικό επίπεδο αλλά σε επίπεδο ανάλυσης big data. Με απλά λόγια δεν υπάρχει συμφέρον και η δυνατότητα από κανέναν να κάνει διαφημίσεις απόλυτα εξατομικευμένες. Θα έπαιρνε πάρα πολύ χρόνο, χρήμα και ανθρώπινο δυναμικό. Επίσης είναι παράνομο.
Όλα αυτά τα στοιχεία όμως που είναι τεράστια σε όγκο δεδομένων αλλά και μεταβλητές και παράγοντες, γι αυτό και λέγονται big data, μπορεί να τα αναλύσει ώστε να δημιουργήσει μεγαλύτερες κατηγορίες ανθρώπων με κοινά χαρακτηριστικά τα οποία είναι ευκολότερα διαχειρίσιμα. Αυτά τα δεδομένα χαρακτηρίζονται επίσης από μεγάλη μεταβλητότητα. Κάτι το οποίο μας αρέσει σήμερα δε θα μας αρέσει απαραίτητα και αύριο. Γι αυτό και οι αλγόριθμοι του facebook εξελίσσονται συνέχεια.
Γι αυτό αξίζει λίγη προσοχή όταν μπαίνουμε στα Social Media. Όπως τραγούδαγαν οι Police
Every breath you take and every move you make
Every bond you break, every step you take, I’ll be watching you
Every single day and every word you say
Every game you play, every night you stay, I’ll be watching you
Χατόλας Γιάννης. Marketing & Digital Marketing Expert (M.Sc.)
